Ở thành phố với những ngôi nhà mái bằng chiếm đa số thì xà gồ ít hơn chỉ xuất hiện trong các dự án nhà sử dụng mái tôn hay mái ngói.
Xà gồ là gì?
Xà gồ tiếng anh là Purlin, là một cấu kiện bằng thép được liên kết với hệ vì kèo để đỡ hệ mái gọi là xà gồ mái hoặc đỡ tôn đứng bao quanh gọi là xà gồ thưng.
Thông thường ta hay gặp xà gồ thép C và xà gồ thép Z bởi đặc tính dễ gia công chế tạo, khả năng chịu lực tốt và dễ dàng vận chuyển tháo lắp. Xà gồ thường được mạ kẽm để chống lại sự ăn mòn của môi trường.
Xà gồ thép C
Xà gồ C thường dùng cho những nhà xưởng có bước cột < 6m.
Quy cách xà gồ C thường gặp:
- C200x50x20x1,8 : Xà gồ C có chiều cao 200mm, chiều rộng cánh 50mm và chiều dày 1,8mm
- C150x50x20x1,5
- …
Xà gồ thép Z
Xà gồ thép Z dùng cho bước cột lớn hơn do có thể nối chồng tăng khả năng chịu lực và giảm độ võng của xà gồ.
Quy cách xà gồ Z thường gặp:
- Z200x72x78x2
- Z200x62x68x1,8…
Cường độ của xà gồ
Tùy vào yêu cầu cấu tạo và yêu cầu chịu lực mà chúng ta sử dụng các loại xà gồ khác nhau.
Trên thị trường thông thường sử dụng xà gồ cường độ G350, một số trường hợp sử dụng thép cường độ cao G450/Z275 và G550
Xà gồ G350/Z275 chỉ Giới hạn chảy của xà gồ ( Yield point ) YP>3500 kg/cm2 và Độ dày lớp mạ Zn coating đạt 275g/ m2
Khoảng cách của xà gồ mái tôn
Xà gồ mái có tác dụng đỡ hệ mái tôn phía trên, vì thế khoảng cách của xà gồ cần đảm bảo 2 điều kiện:
- Mái tôn là ổn định và cứng cáp trong cả trường hợp có người đi lại trên mái
- Hệ xà gồ không đảm bảo khả năng chịu lực và độ võng cho phép theo tiêu chuẩn
Tùy vào tải trọng và quy cách của tôn mái, Tải trọng trần treo và nhịp của xà gồ, kỹ sư thiết kế sẽ tính toán và chọn khoảng cách của hệ xà gồ sao cho tiết kiệm mà vẫn đảm bảo.
Thông thường khoảng cách xà gồ = 1,0m đến 1,4m
Sản xuất xà gồ thép C
Ứng dụng xà gồ cho nhà thép tiền chế
Xà gồ thường được chia làm 2 loại là xà gồ mái và xà gồ thưng.
Trong cấu tạo nhà xưởng thép tiền chế, để hệ xà gồ cứng và ổn định, người ta thường giằng các cây xà gồ với nhau bởi các thanh thép tròn hoặc thép V gọi là giằng xà gồ.
Xà gồ thưng nhà xưởng
Với bước cột của nhà xưởng lớn, có thể từ 9m – 12m, hệ xà gồ còn được chống bởi các thanh chống bằng thép V gọi là thanh chống xà gồ để tăng khả năng chịu lực.
Xà gồ ngoài trường hợp chịu tải trọng mái tôn và hoạt tải người đi lại trên mái, trong một số trường hợp còn phải tính toán để chịu tải trọng treo của trần giả hay hệ thống kỹ thuật điện, ống gió.
